Y Tý là một xã biên giới vùng cao còn nhiều khó khăn của huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Với vị trí địa lý, điều kiện địa hình đặc biệt, bốn mùa Y Tý chìm trong biển mây. Vào mùa săn mây, Y Tý thu hút rất đông các nhiếp ảnh gia về đây để sưu tầm những bức ảnh vô giá của vũ điệu mây ngàn.
Năm 2016, Y Tý lọt top 12 trong danh sách các điểm đến bí mật ở Châu Á do chuyên trang du lịch Thrillist (Mỹ) bình chọn. Thật vậy, nếu ai đã từng đến Y Tý thì sẽ không ngạc nhiên khi Y Tý được xếp ở vị trí này trên một chuyên trang du lịch uy tín thế giới.
Từ thị trấn Bát Xát, đi khoảng 70km vượt qua cung đường ngoằn ngoèo là đến Y Tý. Đến Y Tý, bạn sẽ thực sự choáng ngợp trước vẻ đẹp của vùng đất này, từ vẻ đẹp của thiên nhiên cảnh vật, đến vẻ đẹp của con người.
Y Tý là địa bàn sinh sống của nhiều dân tộc : Kinh, Mông, Dao, Giáy, Hà Nhì trong đó dân tộc Hà Nhì chiếm số lượng đông nhất. Đồng bào Hà Nhì thường sống tập trung ở gần những nơi có nguồn nước và sống chủ yếu dựa vào nghề trông lúa, chăn nuôi và trồng cây dược liệu. Đặc biệt, lối kiến trúc nhà ở của người Hà Nhì cũng rất động đáo, thay vì ở nhà sàn như các dân tộc ít người khác, người Hà Nhì xây dựng những ngôi nhà trình tường bằng đất độ dày từ 30 – 40 cm với 1 cửa chính và 1 cửa nhỏ giáp mái, đảm bảo mùa hè mát mẻ và mùa đông ấm áp. Đây thực sự là một lối kiến trúc độc đáo, gây sự tò mò cho du khách chỉ Y Tý mới có.
Bên cạnh nét kiến trúc nhà ở độc đáo, nơi đây còn có những nét văn hóa khác như trang phục truyền thống, lễ hội cồng đồng, dân ca, văn nghệ, chợ phiên… tất cả hòa cùng vào nhau, góp phần tạo nên một bản sản văn hóa đa dạng màu sắc, hoàn toàn khác biệt, chỉ riêng của Y TÝ.
Đến với Y Tý, mùa nào cũng đẹp, cũng nao lòng du khách. Vào thời điểm từ tháng 5 đến tháng 6 là mùa nước đổ ở Y Tý, lúc này tất cả những thửa ruộng bậc thang sáng bừng, lấp lánh như những tấm gương khổng lồ, phản chiếu toàn bộ vẻ đẹp của núi rừng Tây Bắc. Rất nhanh, thời điểm từ tháng 8 đến tháng 9 là mùa lúa chín, cảnh vật Y Tý sáng bừng lên, một màu vàng óng ả bao trùm cả đất trời xen lẫn màu xanh của rừng cây, núi đồi, những áng mây tạo nên một bức tranh thiên nhiên vô cùng sinh động, đầy màu sắc. Thời điểm từ tháng 12 năm trước đến tháng 1 năm sau là mùa tuyết rơi ở Y Tý, thời tiết lạnh, khi nhiệt độ xuống thấp, dưới 0ºC thì tuyết bắt đầu phủ trắng khắp mái nhà, con đường, đây cũng là lúc rất nhiều bạn trẻ đến Y Tý để ngắm tuyết. Cuối cùng, thời điểm từ tháng 9 năm trước đến tháng 4 năm sau là mùa săn mây, và có lẽ đây cũng là mùa đẹp nhất ở Y Tý. Lúc này, cả đất trời Y Tý chìm trong màn mây trắng xóa, bồng bềnh, mờ ảo. Đứng ở đỉnh núi Nhù Cù San phóng tầm mắt xuống dưới, Y Tý giống như chốn bồng lai tiên cảnh nơi hạ giới. Mùa này, cùng là thời điểm Y Tý đông khách du lịch nhất, nhất là các nhiệp ảnh gia, họ cùng tề tựu về đây để sưu tầm những khoảnh khắc đẹp nhất của ngàn mây Y Tý.
Y Tý có rất nhiều địa điểm để tham quan, trong đó một số địa điểm không nên bỏ lỡ khi đến thăm Y Tý là : Mốc 92- Ngã ba Lũng Pô, Lảo Thẩn, A Lù, Ngải Thầu, thung lũng Thề Pả, chợ Mường Hum.
Về ẩm thực, Y Tý là một trong những vùng khó khăn nhất của tỉnh Lào Cai, điều kiện kinh tế còn nhiều hạn chế. Vì vậy, ẩm thực của Y Tý cũng không đa đạng như những địa phương khác. Một số món ăn nhất định phải thử khi đến Y Tý là nấm hương rừng Y Tý, củ Hà Sin Cô, bia Hà Nhì, cá hồi, cá tầm.
Y Tý quả là một thiên đường đáng để chiêm ngưỡng và khám phá. Bạn còn chần chừ gì nữa, hay cùng chúng tôi đến Y Tý và hòa cùng vũ điệu mây ngàn.